Polskie jabłko w 4 wariantach

Plony jabłek mają bardzo duży wpływ na opłacalność produkcji.W miarę wzrostu plonu zmiejszają się jednostkowe koszty produkcji. Był to główny powód stosowania sposobów podnoszących plon z jednostki powierzchni. W naszym kraju w latach siedemdziesiątych ub.wieku, średni plon wynosił 15, a teraz co najmniej 50 ton z hektara.

Aktualna była powszechnie głoszona zasada "Masa to kasa".

Sytuacja zmieniła się,od kiedy o opłacalności bardziej decyduje jakość jabłek. Istotne są różnice w cenach skupu jabłek w zależności od ich jakości.W wielu krajach z wysoką produkcją jabłek, już 30 lat temu zmieniły się sady i sposoby produkcji, znacząco poprawiające jakość jabłek. Najlepsze wyniki w tym zakresie osiągnęli producenci jabłek w Południowym Tyrolu. Przy plonie powyżej 70 ton z hektara, udział jabłek wysokiej jakości, odpowiadający wysokim wymogom rynku zagranicznego, waha się od 70 do 80 procent.W wielu innych krajach jest to 50-60%, a w naszym kraju średnio około 10%. W wielu naszych sadach ten udział wynosi 30-40%. Znam jeden duży sad, w którym wyniki podobne są do sadów Południowego Tyrolu.

Wniosek, w naszych warunkach glebowo-klimatycznych, przy zmianie typu sadu i stosowaniu znanych zabiegów pielęgnacyjnych podnoszących jakość jabłek,można osiągnąć lepsze wyniki, zwłaszcza ekonomiczne.

Jednym z podstawowych mierników opłacalności produkcji jabłek jest różnica między kosztami jednostkowymi i cenami skupu. Analiza ekonomiczna najczęściej oparta jest na średnich cenach skupu jabłek deserowych.W plonie są jabłka różnej jakości (o różnych cenach), dlatego lepszy obraz wyniku ekonomicznego daje dochodowość, czyli ceny różnej jakości jabłek towarowych. Opracowałem cztery różne warianty - przedstawione w poniższych tabelach - jakie spotyka się w naszych sadach. W trzech pierwszych wariantach przyjąłem plony na poziomie 50 ton z hektara i 70 ton w IV wariancie. Ponadto przyjąłem całkowite koszty produkcji przy poziomie 50 tys./ha i cenie skupu odmiany Gala (najwyższe) w sezonie 2015/16.

Dochodowość w produkcji jabłek w zależności od poziomu ich jakości przy całkowitych kosztach produkcji 50 000 zł/ha

Zdecydowanie najlepszy wynik uzyskano w wariancie I, z najwyższym udziałem jabłek wysokiej jakości. Prawie 60 tys. zł/ha, ze średnią ceną ważoną 1.20 zł/kg. Na razie jeszcze nieliczna jest grupa producentów osiągających taki wynik.

Dość korzystny wynik otrzymujemy w wariancie II, blisko kosztów całkowitych i ze średnią ceną ważoną 0.98 zł/kg. Jest już wielu producentów, którzy taką dochodowość osiągają w swojej produkcji.

Jak było do przewidzenia, najgorszy wynik przy plonie 50t z ha osiąga się w wariancie III - duży udział jabłek niskiej jakości, które prawie w całości przerabiane są na różne przetwory.

Niewielką część tej produkcji spożywa się w stanie świeżym. Z przykrością trzeba stwierdzić, że w naszym kraju wiele jest takich sadów. Porównując sad z plonem 70 ton z hektara (wariant IV) z podobną strukturą jakościową jak w wariancie III widać wyraźnie, że niewielkie są różnice w dochodowości z wariatem II z plonem 50 tonha.

Warto się zastanowić, czy nie lepiej osiągać niższy plon, ale lepszej jakości, zwłaszcza w sytuacji gdy mamy wysokie zbiory. Moim zdaniem nie ważna jest wysokość plonu, ale udział w nim jabłek wysokiej jakości.

Chciałbym mocno zaznaczyć, że producenci, którzy osiągną podobne lub zbliżone wyniki do wariantu I, mogą być spokojni o zbyt swoich jabłek po opłacalnych cenach.

Prof.dr hab. Eberhard Makosz
Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych
Lublin