Polscy sadownicy stracą najwięcej na białoruskim embargo

Białoruskie embargo rozpoczęło się 1 stycznia 2022 r. i wpłynęło na eksport owoców i warzyw z UE prawdopodobnie na dłużej niż 6 miesięcy i jeszcze bardziej zagrozi pozycji unijnego biznesu eksportowego świeżych produktów. Sektor świeżych produktów jest niezbędny i wrażliwy na ceny, z ograniczonymi możliwościami radzenia sobie z ograniczeniami wynikającymi ze sporów politycznych i pozostających poza jego kontrolą. W tym kontekście Freshfel Europe wyraża głębokie zaniepokojenie trudnościami, jakie po raz kolejny napotkał sektor w wyniku sporów geopolitycznych, wzywa decydentów do współpracy i wzywa decydentów do wspierania wszystkich operatorów bezpośrednio i pośrednio dotkniętych embargiem poprzez wzmożony monitoring, bezpośrednia pomoc rynkowa oraz działania promocyjne, a także wznowienie wysiłków na rzecz otwarcia się na nowe rynki. Geopolityczne embarga od 2014 r. wywarły roczny wpływ na europejskie świeże produkty w wysokości blisko 3 miliardów euro .

1 stycznia 2022 r. rozpoczęło się embargo na Białorusi, które wywołało poważne reperkusje dla europejskiego sektora owocowo-warzywnego. Niestety, sektor świeżych produktów zbyt często jest kartą przetargową w sporach geopolitycznych, takich jak rosyjskie embargo, zamknięcie rynku w Algierii, działania odwetowe USA w innych sporach handlowych, a teraz Białoruś. Philippe Binard, Generalny Delegat Freshfel Europe, stwierdził:

„Około 400 do 500 000 ton produktów jest eksportowanych na Białoruś rocznie. Szczególnie istotny jest wolumen o wartości 250 mln euro.

Najbardziej dotknięta jest Polska, pokrywając ponad 60% eksportu UE przy rocznym eksporcie 300 000 T”.

Hiszpania z 60.000T, Belgia z 35.000T, Holandia z 30.000T, Grecja z 15.000T i Włochy z 10.000T to pozostali dostawcy z UE.

Philippe Binard dodał:

„Wyłączając eksport do Wielkiej Brytanii, Białoruś jest drugim miejscem docelowym dla świeżych produktów z UE i stanowi ponad 10% eksportu UE. To ograniczenie może mieć znaczący wpływ na rynek UE, wywołać efekt bumerangu na kilku rynkach, z pewnymi znacznymi wahaniami cen niektórych odmian”.

Poza bezpośrednim wyzwaniem dla handlu owocami i warzywami między UE a Białorusią oraz pośrednimi konsekwencjami dla rynku UE, embargo będzie miało również konsekwencje uboczne, takie jak opóźnienia celne na granicy w przypadku reeksportu produktów z państw trzecich przez UE, niepewność co do tranzytu przez Białoruś oraz opóźnienie białoruskiego wyjścia dla produktów takich jak dostawy drewna niezbędnego do pakowania w UE. Freshfel Europe zauważył również, że UE nie zakazuje świeżych produktów z Rosji i Białorusi. Od lat eksport głównie warzyw pochodzących z tych krajów przy wsparciu nakładów produkcyjnych pochodzących z UE konkuruje z produkcją szklarniową w krajach bałtyckich UE oraz produkcją jagód i warzyw we wschodniej UE.

Przywrócenie dostępu do rynku z Białorusią dodatkowo komplikuje fakt, że Białoruś nie jest członkiem WTO i nie ma umowy dwustronnej z UE. Embargo obowiązuje obecnie na 6 miesięcy, choć zakłada się, że utrzyma się na dłużej ze względu na powiązania z embargiem rosyjskim, którego konsekwencje do dziś ponosi sektor. Europejskie owoce i warzywa stanowią jedną trzecią wartości 7,5 mld euro rosyjskiego embarga, którego dotyczy 2,2 mln T. Philippe Binard skomentował:

„Skumulowane embargo na owoce i warzywa są skierowane na legalną działalność gospodarczą o rocznym obrocie bliskim 3 miliardów euro, którą należy zmienić. Biorąc pod uwagę, że produkcja owoców opiera się na długoterminowych inwestycjach w sady i konieczności specjalnego dostosowania odmian do specyfikacji rynkowych nowych miejsc przeznaczenia, konieczność przeniesienia eksportu na nowe rynki stanowi wyzwanie dla sektora”.

Freshfel Europe i jej członkowie aktywnie zajmują się dywersyfikacją rynku, procedurami dostępu do rynku SPS, a także obecnymi ograniczeniami logistycznymi na rynkach zagranicznych. Alternatywne możliwości należy przede wszystkim przyjrzeć się sąsiednim rynkom, takim jak Turcja, ogromny rynek z konsumentami stosującymi dietę śródziemnomorską. Philippe Binard dodał:

„Biorąc pod uwagę, że nadal obowiązują asymetryczne porozumienia handlowe z wysokimi cłami i złożoną procedurą celną w przypadku wywozu do Turcji, wywóz z UE jest ograniczony do 10 000 ton, podczas gdy Turcja wysyła do UE około 900 000 ton owoców i warzyw rocznie ”.

Rozważając inne nowe możliwości w Azji Południowo-Wschodniej i Afryce, europejscy sojusznicy w tych geopolitycznych sporach powinni również wykazać swoją solidarność i wreszcie rozważyć otwarcie swoich rynków na świeże produkty z UE, zaczynając od Stanów Zjednoczonych i wspólnych protokołów dotyczących jabłek i gruszek, które zostały blokowane na kilka lat, lub Japonia, kończąca swoją długą procedurę finalizacji protokołów z najmniej zakłócającymi warunkami dostępu do rynku dla owoców kiwi lub gruszek wśród innych produktów.

Freshfel Europe wyraża głębokie zaniepokojenie trudnościami, z jakimi boryka się sektor, który jest niezbędny i wrażliwy na ceny. Freshfel Europe wzywa do wzmożonej pomocy ze strony decydentów, aby pomóc sektorowi i wszystkim zainteresowanym stronom bezpośrednio lub pośrednio dotkniętym w dostosowaniu się do tych rosnących ograniczeń rynkowych. Freshfel Europe oczekuje wprowadzenia środków aktywnie wspierających stabilność rynku, w szczególności jabłek. Należy rozważyć rozszerzony program wycofywania dla OP i indywidualnych hodowców, z bezpłatną dystrybucją do szkół (bez podważania istniejących kanałów biznesowych), organizacji charytatywnych i innych potrzebujących, w celu zaradzenia krótkoterminowym skutkom zakazu. Dodatkowe środki na działania promocyjne dotyczące sektora owoców i warzyw, finansowane z wyjątkowego budżetu kryzysowego UE, byłyby atutem podtrzymującym konsumpcję w UE, wraz ze wznowionymi wysiłkami na rzecz otwarcia się na nowe rynki, w szczególności w sąsiedztwie UE (np. Turcja, Bałkany , Afryka Północna), ale także w Azji, Afryce czy obu Amerykach. Freshfel Europe będzie nadal monitorować rozwój embarga na Białorusi, a także inne ograniczenia handlowe, z którymi boryka się sektor.

• źródło: freshfel.org