Orientus ishidae (Matsumura) jest owadem – pluskwiakiem z rodziny Cicadelidae. Został on stwierdzony w Ameryce Północnej (Kanada, USA), Azji (Chiny, Filipiny, Japonia, Korea, Tajwan, a ponadto w kilkunastu krajach Europejskich. Jest on polifagiem porażającym zdrewniałe gatunki liściaste, w tym z rodzajów Acer (klon), Amelanchier (świdośliwa), Aralia (aralia), Betula (brzoza), Carpinus (grab), Corylus (leszczyna), Crataegus (głóg), Fagus (buk), Hedera (bluszcz hedera), Gleditsia (glediczja), Malus (jabłoń), Populus (topola), Prunus (śliwa), Quercus (dąb), Salix (wierzba), Tilia (lipa), Ulmus (wiąz) i Vitis (winorośl), a rzadziej niektóre rośliny zielne, takie jak pokrzywa (Urtica spp.). W krajach Unii Europejskiej owad ten nie podlega obowiązkowi zwalczania (nie jest to agrofag kwarantannowy w UE).
W latach 2014-2015 szkodnika wykryto po raz pierwszy w Polsce, na terenie województw: dolnośląskiego, małopolskiego, mazowieckiego, śląskiego i wielkopolskiego, w trakcie badań przeprowadzonych przez pracowników naukowych Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Owada stwierdzono na dębach, głogach, leszczynie, świdośliwie i wiązach.
Owady dorosłe mają długość do 6,5 mm, a powierzchnia ciała pokryta jest mozaikowatym wzorem czarnych linii na kremowo brązowym tle. Zaopatrzone są one w dwie pary skrzydeł. Owady dorosłe pojawiają się w pierwszej połowie lipca i są obserwowane do końca października. Szkodnik ma jedno pokolenie w roku i zimuje w postaci jaj, które są składane w tkankach roślinnych. Nimfy są ciemno ubarwione, a wzór na powierzchni ich ciała jest zmienny. Zaniepokojone unoszą odwłok ku górze.
Osobniki dorosłe i nimfy odżywiają się sokami roślin. Uszkodzenia powstałe w wyniku żerowania widoczne są na liściach w postaci jednej dużej plamy na każdym liściu, która brązowieje a następnie następuje nekroza całego liścia. Owad uważany jest za potencjalnego wektora fitoplazm porażających rośliny. W Słowenii, Szwajcarii i we Włoszech w osobnikach O. ishidae stwierdzono występowanie fitoplazmy Grapevine flavescence dorée phytoplasma, która jest agrofagiem kwarantannowym rozwijającym się na winorośli. Osobniki owada odłowiono w winnicy, gdzie rośliny były porażone przez fitoplazmę, jakkolwiek wymagane są szczegółowe badania pozwalające na ustalenie, czy O. ishidae jest jej wektorem patogena.
Orientus ishidae: osobnik dorosły (po lewej) i nimfa z charakterystycznie zagiętym odwłokiem (po prawej);
W sposób naturalny gatunek ten rozprzestrzenia się na niewielki dystans. Na większą odległość może być on przenoszony wraz z roślinami gatunków żywicielskich.
Wystąpienie szkodnika w różnych rejonach Polski wskazuje, że prawdopodobne jest jego występowanie także w innych częściach naszego kraju. Jak dotąd owad był notowany na siedliskach zurbanizowanych, a nie w uprawach. Dlatego na chwilę obecną trudno oszacować wielkość szkód, które mógłby on u nas wywoływać.
- źródło: piorin.gov.pl / foto: fot. Rouzes Entomo-Remedium, https://gd.eppo.int/taxon/ORIEIS/photos (po lewej) https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Orientus_ishidae_nymph_Cambridge_GS2.jpg (po prawej)
Najnowsze komentarze