Miedź w sadach wciąż ważna i nie do zastąpienia

Artykuł sponsorowany

Wiele już napisano o miedzi, ale wciąż warto przypominać, zwłaszcza na progu nowego sezonu wegetacyjnego, o właściwościach tego pierwiastka, który wywiera znaczący wpływ na potencjał plonotwórczy roślin, poprzez zapewnienie zdrowotności oraz stopień odżywienia na wszystkich etapach rozwoju.

Miedź w ochronie sadów od ponad 100 lat

Preparaty miedziowe należą do najstarszych związków stosowanych w ochronie roślin. W uprawach rolniczych miedź wykorzystywana była już w średniowieczu, natomiast w ogrodnictwie znalazła szerokie zastosowanie dopiero w XIX wieku i pierwszym preparatem, który zawierał miedź, była ciecz bordowska wykorzystywana do ochrony winnic francuskich przed mączniakiem rzekomym. Ciecz bordowską stosowali także i polscy sadownicy, gdyż w praktyce szybko się okazało, że miedź wykazuje wysoką skuteczność w zwalczaniu przede wszystkim chorób bakteryjnych, takich jak rak bakteryjny czy zaraza ogniowa, ale także stanowi doskonałą profilaktykę w ochronie drzew przed najgroźniejszymi patogenami, np. parchem jabłoni i gruszy, kędzierzawością liści brzoskwiń.

W latach 20. XX wieku nastąpił gwałtowny rozwój fungicydów miedziowych. Są takie, które po różnych modyfikacjach stosuje się do dziś. Miedź jest bowiem nadal podstawowym składnikiem fungicydów wykorzystywanych do pierwszych zabiegów wykonywanych na początku sezonu wegetacyjnego, jako najwłaściwszy środek do ochrony drzew przed chorobami pochodzenia bakteryjnego i grzybowego, a zabiegi na przedwiośniu wykonane z użyciem miedzi stały się już standardem.

Miedź w praktyce
Priorytetem dla każdego sadownika jest utrzymanie drzew w bardzo wysokiej kondycji przez cały sezon wegetacji, co można uzyskać między innymi poprzez ograniczenie presji czynników chorobotwórczych, znacznie obniżających zdrowotność roślin. Szczególnie ważna w ochronie jest profilaktyka, dlatego też kierując się zasadą „lepiej zapobiegać niż leczyć”, sadownik może wybrać z dostępnej oferty środków zapobiegawczych te, które pozwolą mu przeprowadzić najskuteczniejszą ochronę drzew, nie zapominając jednocześnie, by dobrać środek do określonej fazy fenologicznej.

Od czego więc należy zacząć ochronę sadu po zimie, by zagwarantować uprawom ja najkorzystniejsze warunki? Tradycyjnie już, od ponad stu lat, pierwszym zabiegiem wykonywanym przez sadowników wczesną wiosną, w fazie nabrzmiewania pąków, pękania pąków i ukazywania się pierwszych liści jest oprysk preparatami zawierającymi miedź i ten schemat nie zmienia się od lat. Preparaty miedziowe, takie jak MIEDZIAN® 50 WP są to tradycyjne fungicydy działające przed infekcją, które wykazują silne działanie bakterio- i fungistatyczne na powierzchni rośliny, gdzie hamują rozwój grzybów.

Dla uzyskania dobrych efektów ochrony należy pamiętać, że to środki o działaniu kontaktowym i muszą być stosowane zapobiegawczo najpóźniej w okresie kiełkowania zarodników grzyba, by nie dopuścić do rozwoju grzybni w tkankach roślin. Po aplikacji środek pozostaje na powierzchni chronionych organów tworząc warstwę ochronną. Istotne jest zatem, aby po naniesieniu preparatu zdążył on wyschnąć i stał się tym samym bardziej odpornym na zmycie. W celu poprawienia retencji cieczy na powierzchni opryskiwanej wskazanym jest dodatek do cieczy użytkowej specjalistycznego adiuwantu – COPPER GRIP – zaprojektowanego przez specjalistów Synthos AGRO do łącznego stosowania z preparatami miedziowymi (Miedzian). Warunkiem wysokiej skuteczności środków miedziowych jest zapewnienie dobrego pokrycia roślin cieczą użytkową. Skuteczność zabiegu może zostać obniżona nie tylko z powodu deszczu, który zmywa warstwę ochronną, ale również w związku z przyrostem powierzchni blaszek liściowych, przez co nowe fragmenty liści mogą nie być dostatecznie zabezpieczone.

Trwałość preparatów miedziowych na blaszkach liściowych określa się na 6-8 dni do końca kwitnienia oraz 10-14 dni po kwitnieniu Zabiegi powinny być powtarzane tak często, aby na roślinie utrzymana została odpowiednia warstwa preparatu.

Tlenochlorek miedzi – najbardziej rozpowszechniony wśród sadowników preparat miedziowy

Konieczność przeprowadzenia zabiegu ochronnego z użyciem preparatów zawierających w swym składzie miedź nie podlega dyskusji. Ważne jest tylko, by wybrać środek najlepszy. Na rynku dostępnych jest bardzo wiele fungicydów miedziowych. Ale to właśnie preparaty zawierające jako substancję czynną tlenochlorek miedzi są najbardziej rozpowszechnione wśród producentów owoców. Mimo że zarejestrowano wiele nowych, cennych grup fungicydów, miedź pozostaje nadal podstawowym środkiem stosowanym w wielu krajach, w tym także w Polsce, do ochrony roślin sadowniczych przed chorobami grzybowymi i bakteryjnymi na początku sezonu wegetacyjnego.
Właśnie ze względu na bardzo dobre właściwości bakteriobójcze tlenochlorku miedzi wciąż duża grupa klientów sięga po preparaty z tej grupy. Tlenochlorek miedzi odznacza się długotrwałym działaniem. Warstwa ochronna stworzona na liściach i łodygach roślin działa toksycznie na zarodniki wielu grzybów porażających rośliny, nie dopuszczając do zakażenia. Tlenochlorek miedzi bardzo dobrze aplikuje się na liściach, co w przypadku gdy nie ma opadów pozytywnie wpływa na ilość zatrzymanej cieczy roboczej i skuteczność działania zapobiegawczego.

Preparaty miedziowe, takie jak MIEDZIAN® 50 WP wykazują bardzo małe ryzyko pojawienia się odporności, posiadają szeroki zakres działania grzybobójczego, przez co wciąż są najbardziej skuteczne i jedyne w zwalczaniu chorób bakteryjnych. Charakteryzują się dużą trwałością powłoki ochronnej, gdyż dzięki słabej rozpuszczalności w wodzie są trudniej zmywalne z powierzchni rośliny: trwałość środków na blaszce liściowej wynosi od 5-7 dni. Ponadto, wykazują niskie ryzyko zagrożenia dla pszczół.

Choć obecnie liczba zabiegów preparatami miedziowymi ogranicza się do dwóch lub trzech w sezonie, to jednak biorąc pod uwagę wysoką ich skuteczność w zwalczaniu chorób bakteryjnych oraz niską toksyczność (środki miedziowe dopuszczone są do stosowania w produkcji ekologicznej oraz IP), miedź powinna być stosowana częściej, przede wszystkim jako podstawa w prowadzeniu działań profilaktycznych ochrony roślin, głównie przeciwko rakowi bakteryjnemu drzew pestkowych, zarazie ogniowej oraz chorobom kory i drewna.

Znaczenie miedzi dla zdrowotności roślin – nie do przecenienia

Intensywna uprawa roślin opiera się na szeregu zabiegach agrotechnicznych sterujących wzrostem i rozwojem roślin, w tym także na właściwej ochronie oraz optymalnym nawożeniu roślin.
W tym celu plantatorzy i sadownicy wykorzystując swoje doświadczenia, ale także bazując na wiedzy eksperckiej i doradczej, sięgają – niezmiennie od lat – między innymi po preparaty miedziowe. Miedź pełni dwojaką funkcję. Nie tylko stanowi ważny element ochrony roślin w strategii anty odpornościowej, ale także korzystnie wpływa na zdrowotność roślin. Stosownie preparatów miedziowych, takich jak MIEDZIAN® 50 WP, daje możliwość jednoczesnej ochrony przed najważniejszymi chorobami bakteryjnymi i grzybowymi oraz umożliwia dokarmianie roślin miedzią (Cu), która jest składnikiem substancji uczestniczących w procesie fotosyntezy, aktywuje wiele enzymów i hormonów roślinnych, bierze udział w przemianach azotu; uczestniczy w syntezie białek i witaminy C. Miedź korzystnie wpływa na prawidłowy rozwój młodych części roślin, ich późniejszy wzrost i dojrzewanie owoców, a także zwiększa odporność roślin na choroby bakteryjne i grzybowe. Miedź podnosi zdrowotność roślin oraz zapewnia większą przydatność do przechowywania owoców. Ponadto wpływa na efektywniejsze wykorzystanie azotu i zwiększa tolerancję na stresy. Miedź, pełniąc rolę zarówno leczniczą jak i odżywczą, znalazła zastosowanie zarówno w środkach ochrony roślin, jak i w nawozach nalistnych, pod postacią środków takich jak KUPROSAL 25 i KUPROSAL 50.

Dobry sadownik corocznie rozpoczyna zabiegi w sadach od zastosowania środków opartych na miedzi. W ostatnich latach dzięki temu, że plantatorzy mają do dyspozycji także nalistne nawozy miedziowe, o składzie identycznym jak dostępne miedziowe środki ochrony roślin, możliwym stało się stosowanie preparatów miedziowych przez cały sezon wegetacyjny od wczesnej wiosny do jesieni i stosowanie ich wszędzie tam, gdzie sadownicy spotykają się z ograniczeniami stosowania miedziowych środków ochrony roślin. Przy tym także nie dochodzi do dublowania zabiegów i zagrożenia dla środowiska.

Miedź w gospodarstwach ekologicznych

Podobnie jak w gospodarstwach konwencjonalnych, rośliny uprawiane w gospodarstwach ekologicznych są narażone na działanie chorób. W warunkach naturalnych, gdzie nie stosuje się środków chemicznych, dochodzi do pewnej równowagi w wyniku mechanizmów samoregulacji, lecz mimo tego straty powodowane uszkodzeniami przez różne agrofagi mogą być na tyle duże, że nie są akceptowane przez sadowników. Ze względu na niewielką liczbę środków przeznaczonych do stosowania w gospodarstwach ekologicznych, zapewnienie skutecznej ochrony upraw ekologicznych stanowi dla sadowników duże wyzwanie. Działania interwencyjne są ograniczone tylko do środków fizycznych, biologicznych i tych nielicznych chemicznych, które są zakwalifikowane do stosowania przez jednostki do tego upoważnione. Na tej krótkiej liście znajdują się między innymi preparaty chemiczne bazujące na miedzi, bez których ochrona upraw ekologicznych przed chorobami pochodzenia grzybowego i bakteryjnego byłaby niemożliwa.

Miedź – bez alternatywy

Preparaty miedziowe, w tym MIEDZIAN 50® WP, należą do fungicydów o niespecyficznym mechanizmie działania uważanym generalnie za grupę niskiego ryzyka, bez oznak odporności w stosunku do zwalczanych patogenów. Z tego też względu stanowią bardzo istotny element w strategii anty odpornościowej.

Preparaty miedziowe, a zwłaszcza tlenochlorek miedzi, odznaczają się wysoką skutecznością w zwalczaniu chorób bakteryjnych, dobrym działaniem zapobiegającym rozwojowi chorób grzybowych oraz niską toksycznością dla ludzi, zwierząt i środowiska. Środki miedziowe są niezbędne w celu ochrony upraw ekologicznych i znajdują się na bardzo krótkiej liście środków dopuszczonych tam do stosowania. Są zalecane także do stosowania w IP i są nadal najlepszymi środkami w profilaktyce ochrony roślin sadowniczych, warzywnych, roślin ozdobnych.

Co niezwykle ważne i na co sadownicy/ogrodnicy zwracają coraz większą uwagę, to wykorzystanie związków miedzi w ochronie roślin jako niezastąpionych substancji bakteriobójczych i ważnych w profilaktyce chorób grzybowych. Preparaty miedziowe stosuje się w sadownictwie powszechnie, głównie w okresie wiosennym, a obecnie coraz częściej – także jesienią, przede wszystkim w celu ograniczenia chorób kory i drewna.

Miedź chroni i odżywia. Przy okazji wykonywanych zabiegów ochronnych drzewa są dokarmiane miedzią i w związku z tym objawy niedoborów tego składnika w sadach praktycznie nie występują. Ma to istotne znaczenie, ponieważ miedź będąc ważnym składnikiem pokarmowym, w naszych glebach zazwyczaj występuje w niedoborze (zwłaszcza na glebach lekkich), albo w formach mało dostępnych dla roślin. Niezaprzeczalnie – miedź będzie na trwale wpisana w programy ochrony roślin i nawożeni , dzisiaj i w przyszłości.

Odpowiedzialny producent miedzianów, jakim jest Synthos AGRO, ostrzega: ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje umieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na stosowne zwroty i symbole ostrzegawcze umieszczone na etykietach produktów.

Małgorzata Dulska, Ekspert ŚOR Synthos AGRO