Diaporthe eres jako przyczyna zamierania drzewek jabłoni

DIAPORTHE ERES JAKO PRZYCZYNA ZAMIERANIA DRZEWEK JABŁONI W SZKÓŁKACH I MŁODYCH SADACH

Dotychczas grzyb Diaporthe eres jako patogen kory i drewna był uznawany za patogena słabości. Był izolowany z większości gatunków drzew sadowniczych, głównie z ran powstałych mechanicznie lub nekroz spowodowanych występowaniem innych grzybów patogenicznych. D. eres rozwija się w szerokim zakresie temperatur od 5 do 35°C. Najlepsze warunki do kiełkowania zarodników to temperatura 25°C i wilgotność względna powietrza sięgająca 100%. Ze względu na ciepłe lata panujące w ostatnich sezonach wegetacyjnych oraz łagodne zimy, patogen zaczął powodować coraz większe straty w materiale nasadzeniowym jabłoni.

POCHODZENIE MATERIAŁU ROŚLINNEGO I OBJAWY

W latach 2022-2023 do Laboratorium Chorób Roślin Instytutu Ogrodnictwa – PIB dwukrotnie trafiły dwuletnie drzewka jabłoni, które po posadzeniu przez producentów na przygotowanych kwaterach zaczęły gwałtownie zamierać. Jak wynikało z przeprowadzonego wywiadu w obu przypadkach objawy zaczęły się pojawiać wiosną, tuż po ruszeniu wegetacji. Po rozwinięciu pierwszych liści, dochodziło do ich więdnięcia i zasychania. Jedna partia drzewek pochodziła z polskiej szkółki, a druga z Chorwacji. Dostarczany do badań materiał wykazywał objawy w postaci rozległych nekroz rozmieszczonych na różnych częściach nadziemnych, od przewodnika i podkładki, aż do najwyższych partii korony. Nekrozy były lekko zapadnięte z widocznymi brunatno-pomarańczowymi przebarwieniami, a pod cienką warstwą epidermy znajdowały się liczne, małe, czarne piknidia z zarodnikami konidialnymi. Piknidia zajmowały niemal całą powierzchnię nekroz i stanowiły swego rodzaju cechę diagnostyczną. W początkowej fazie infekcji kora ulegała delikatnym pęknięciom, które znacznie powiększały się wraz z rozwojem choroby.

Rozległe nekrozy rozmieszczone na różnych częściach nadziemnych drzewek

BADANA MOLEKULARNE

W celu identyfikacji sprawców powstałych nekroz wykonano izolację patogenów z pogranicza chorego i zdrowego drewna na pożywkę PDA, przeznaczoną do hodowli grzybów strzępkowych. Każdorazowo uzyskiwano podobne kultury grzybów, których morfologia wskazywała na przynależność do rodzaju Diaporthe spp. Z około 7-dniowej grzybni rosnącej na PDA izolowano DNA patogena, a następnie jego fragmenty namnażano w reakcjach PCR ze starterami komplementarnymi do genów: β-tubuliny (BT2a i BT2b; Glass i Donaldson, 1995), kalmoduliny (CALD-38F i CAL737R; Hilário i in., 2020; Carbone i Kohn, 1999) oraz czynnika elongacyjnego EF1-α (EF1-728F i F1- 986R; Carbone & Kohn, 1999). Amplifikowane fragmenty sekwencjonowano iuzyskane sekwencje porównywano z sekwencjami dostępnymi w bazie GenBank, w celu identyfikacji gatunkowej uzyskanych grzybów. Przeprowadzone analizy morfologiczna oraz molekularna pozwoliły na zaklasyfikowanie wyizolowanych grzybów do gatunku D. eres.

Straty jakie spowodował patogen w sadach, z których pobierano drzewka do badań, sięgały 70% nasadzonego materiału. Bardzo szybki rozwój choroby w obydwu przypadkach wskazuje, że patogen był zawleczony ze szkółki, a posadzenie drzewek i ruszenie wegetacji aktywowało jego dalszy rozwój, co w konsekwencji przyczyniło się do zamierania roślin.

Prace badawcze wykonano w ramach dotacji statutowej ZOR/2/2022 „Wykorzystanie metod molekularnych w diagnostyce nowych chorób roślin ogrodniczych na terenie Polski.

Hubert Głos, Monika Michalecka Instytut Ogrodnictwa – Państwowy Instytut Badawczy

• źródło/foto: www.inhort.pl / 63. OGÓLNOPOLSKA NAUKOWA KONFERENCJA OCHRONY ROŚLIN SADOWNICZYCH „STRATEGIA JEDNO ZDROWIE W ASPEKCIE OCHRONY ROŚLIN SADOWNICZYCH”